Thiệt và giả

Mình nhớ có lần hồi mười mấy tuổi, mình đi cái chùa gì ở đâu giờ quên mất. Trời nắng chang. Có một thằng bé nằm lả trên bậc cầu thang lên chùa. Một tên thanh niên mạnh khỏe đứng kế bên kêu réo "thằng nhỏ tội nghiệp lắm nè, cho nó tiền đi cô bác". Mình dòm mà tức, biết tỏng là bọn nó bắt đứa nhỏ nằm xin tiền, có cho thì cũng sẽ chui vào túi tên thanh niên đó, nên bỏ đi. Cũng nhiều người dòm rồi đi như mình, thằng nhỏ vẫn nằm, trời thì vẫn nắng chang.

Lúc đi về nghĩ lại kể ra mình dại. Có thể làm kiểu khác, ví dụ như dắt thằng nhỏ đi vô quán cho nó ăn món gì đó. Nhưng lúc đó chỉ thấy tức nghẹn họng, rồi thôi.

Ở VN lừa đảo nhiều quá, làm mình đâm ra đa nghi. Đi ngoài đường nhìn thấy người tàn tật đi xin tiền, cũng nghĩ hay là giả bộ. Mà giả bộ thiệt, đọc mấy bài báo về làng ăn xin, về cách làm sao để hóa trang cho giống què chân chột mắt, thấy mà oải. Chưa kể mấy vụ "con bị đổ bánh tiêu" hay "em ơi chị lỡ đường". Nhỏ em mình kể cuối năm nó ra đường bị gạt mất 10K. Gặp ông đó kể lỡ đường xin tiền về quê, nó cho 10K, ổng chê ít xin thêm, lúc đó mới giật mình nhớ ra bị gạt.

Mình mang cái tính đa nghi đó qua Hàn. Có lần ngồi trên subway, thấy ông ăn xin mù cầm gậy đi tới. Mình lúc đó đang đứng, thấy ông ăn xin đi tới thì dòm dòm và ... không né (vì muốn coi ổng mù thiệt hông). Lúc ổng quơ quơ gậy trúng mình, rồi lọc cọc đi vòng qua, thì mình mới thấy mình ác.

Bên này ít ăn xin, nhưng thỉnh thoảng vẫn có. Thường thì họ đi trên subway, tỉ lệ là khoảng vài tháng mình gặp một người ăn xin như vậy. Có người cũng có loa có nhạc, có người không, nhưng không van vỉ xin xỏ gì, chỉ đi chậm chậm dọc theo tàu, ai cho thì cho. Thỉnh thoảng mình thấy một vài người xin ở ga subway, trên cầu thang. Họ ngồi im tư thế quỳ, mặt gục xuống đường, nón trước đầu. Mình hay không cho mấy người đó (trừ mấy người nhìn rõ ra là người già), vì không hiểu sao không nhìn được mặt họ, mình vẫn không tin. Cái tính đa nghi ăn vào thâm căn cố đế rồi.

Thỉnh thoảng trên subway có người đi phát giấy, đại loại "ở quận X có một cái nhà tình thương Y, có khoảng mấy chục em bé cần giúp đỡ". Vụ này thì mình cũng không tin lắm, vì nghĩ người làm từ thiện họ có nhiều nguồn khác hơn là đi xin lòng vòng, nên thường thì giả vờ như không biết chữ Hàn để lờ tịt.

Hôm mồng một Tết, đi ăn chơi về. Đang ngồi subway thì có một cô đến phát cho mỗi người một tờ giấy ép plastic. Trên giấy có một cái hình (hình của cô đó), một ít thông tin đại loại tên cô đó, bệnh viện, tên bệnh... cùng với một đoạn viết tay kể là cổ bị bệnh tùm lum, chột một mắt, bại một tay với gì gì nữa mình không hiểu hết. Giấy photo trắng đen, chữ thì viết tay nên dĩ nhiên mình cũng chẳng tin mấy, nhưng nghĩ là đầu năm nên mình hỏi gấu có tiền không. Gấu rút ra mấy ngàn, mình nói 1 ngàn được rồi (tại có bị gạt thì 1 ngàn cũng chả tiếc đó mà).

Cô đó đi một vòng phát hết giấy thì quay lại thu thập (bên này họ bán rong hay xin tiền đều vậy, phát một vòng, xong quay lại thu, ai mua hoặc cho thì đưa tiền). Mình nhìn thấy cổ chột một mắt thiệt, đã hơi áy náy, nên kẹp tiền vào tờ giấy đưa cho lịch sự. Cổ nhận tiền, cám ơn, rồi đưa mình một hộp kẹo chewing gum. Hóa ra không phải cổ đi xin, mà là bán kẹo chewing gum. Hoặc có khi kẹo là để cảm ơn người ta giúp đỡ.

Mình cầm hộp kẹo và ngớ ra không biết làm sao nữa. Thấy xấu hổ vì sự đa nghi của mình. Thấy buồn vì chả biết từ lúc nào, mình không còn đơn giản giúp đỡ người khác, mà cứ chăm chăm ngó coi mình bị gạt hay không bị gạt.